در روز گذشته، خبر درگذشت کیومرث پوراحمد ، کارگردان برجسته ایرانی، همگان را به شوک فرو برد. اما وقتی جزئیات مرگ این خالق برازندهی قصههای مجید و خواهران غریب، کارگردان بلندآوازهی سینما و تلویزیون منتشر شد، یعنی خودکشی ، شوک اصلی رخ داد.
این اتفاق علاوه بر تلخی خود خبر، غصهی بزرگی بود برای جامعه ایرانی که سازنده خاطرات خوش کودکیهایش را از دست داده، آن هم به این شکل و صورت. اما موضوع دیگری که فوت کیومرث پوراحمد به همه یادآوری کرد، خودکشی هنرمندان و چهرههای مطرح دیگر در سالهای اخیر بود. در ادامه، خودکشی چند تن از افراد شناخته شده در سالهای اخیر را مرور میکنیم.
همین دوسال پیش بود که خودکشی یک هنرمند دیگر همه را شوک زده کرد. زهره فکور صبور، زن جوان 43 ساله و بازیگر مطرح تلوزیون که در اسفند 1400 زندگیاش را تمام کرد. زهره فکور صبور که در سریالهای نرگس و دلنوازان به شهرت رسید و در آخرین روزهای عمرش هم در سریال تلوزیونی «بی همگان» ایفای نقش کرده بود، بی آنکه نتیجهی بازیاش در این سریال را ببیند و پیش از پخش این مجموعه از تلوزیون، مرگ خودخواسته را انتخاب کرد. علت مرگ این بازیگر، اوردوز اعلام شد و به گفتهی همشهری آنلاین، او بیش از ۱۰۰ قرص آرامبخش مصرف کرده بود. پس از مرگ او، بخشی از صحبتهایش در برنامه تلوزیونی زنده رود همه جا منتشر شد و مورد توجه قرار گرفت: «اگر به گذشته برگردم ابداً بازیگر نخواهم شد، زیرا از کودکی به دنبال زندگی آرام و بیدغدغه بودم و اگر عقل آن موقع را داشتم ازدواج میکردم و بچههایم را بزرگ میکردم، اگر روزی هم بچهدار بشوم نمیگذارم وارد این حرفه شود و میگذارم که برگردد به یک زندگی عادی».
چندی قبل تر هم در فروردین همان سال، خبر خودکشی آزاده نامداری همهی رسانهها را پر کرد و همه مبهوت مرگ این مجری جوان و مطرح صداوسیما شدند. نامداری که از ۱۳۸۴ با مجریگری برنامه تازهها به شهرت رسید، در طول دوران کاری و زندگی شخصیاش، حواشی بسیاری را از سرگذراند. او در 1392 خبر ازدواج خود با فرزاد حسنی را رسما اعلام کرد و در کنار او در مراسمهای رسمی و تلوزیون حضور یافت. ازدواج این زوج معروف و پرحاشیه، یکسال بعد تمام شد و خبر طلاق آنها در همهی رسانهها بازتاب پیدا کرد. نامداری علت طلاق خود را با انتشار یک عکس با چشم کبود در صفحهی اینستاگرام خود، خشونت خانگی اعلام کرد. یکسال بعد دوباره خبر ازدواج او با شخص دیگری منتشر شد. اما در سال 96 انتشار عکسی از نامداری و خانوادهاش در پارکی در سوییس بدون داشتن حجاب، این مجری سرشناس را دوباره سر زبانها انداخت و انتقادات بسیاری را به سوی او جذب کرد. بعد از این اتفاق فشار زیادی روی آزاده نامداری به وجود آمد، در تلوزیون ممنوعالتصویر شد و به گفتهی همسرش، گذرنامهاش هم ضبط شده و ممنوعالخروج بود. نهایتا در فروردین 1400، پیکر او در خانهاش پیدا شد و تحقیقات بعدی ثابت کرد که علت مرگ خودکشی بوده است.
اما این اپیدمی به هنرمندان محدود نبود و جامعه خبرنگاری هم در 1399 به سوگ عزیزان خود نشست. شیده لالمی، روزنامه نگار جوان ایرانی متولد 1360 مدتی دبیر ایرنا 24 بود و دبیر سرویس اجتماعی روزنامه همشهری. گزارشهای لالمی در حوزهی اجتماعی و مسائل مربوط به محیطهای شهری و زنان بازتاب بسیاری در رسانهها داشت. او را به عنوان خالق واژهی گورخواب میشناسند زیرا گزارش او مربوط به افراد بیخانمان و گورخوابی در تهران بسیار دیده شد. دی 99 خبر مرگ شیده لالمی در رسانهها منتشر شد و علت مرگ او در برخی رسانهها گاز گرفتگی و در برخی دیگر خودکشی اعلام شد.
یک ماه بعد از مرگ لالمی، خبر خودکشی هاله لاجوردی، در رسانهها منتشر شد. لاجوردی 56 ساله، جامعه شناس، نویسنده و استاد دانشگاه تهران بود که به دلیل عدم انتشار مقالهاش، از این دانشگاه اخراج شد. مرگ مادر این جامعه شناس و مشکلات روحیاش او را حدودا 10 سالی خانهنشین کرد تا زمانی که در بهمن 1399 برادرش خبر فوت او را در توییترش منتشر کرد.
سیلاب این مرگ سهمگین در یکسال اخیر و پس از آغاز اعتراضات خیابانی 1401 افزایش پیدا کرده است. خبر خودکشی دستگیرشدگان اعتراضات پس از آزادی برای مدتی به خبری فراگیر بدل شد. محسن جعفری راد، روزنامه نگار، نویسنده، کارگردان و مستندساز جوان نیز یکی از همین دستگیر شدگانی بود که چندی پس از آزادی، خبر خودکشی او دوستانش رو به شوک فرو برد. جعفری راد که به عنوان منتقد سینما با بیش از 20 نشریه سینمایی فعالیت داشت و علاوه بر تدریس در دانشکدهها و موسسات، ساخت چندین مستند را در کارنامهاش دارد، در آبان 1401 و در جریان اعتراضات خیابانی در کرج دستگیر شد. او پس از 10 روز با قرار وثیقه آزاد شد و چندی بعد با خوردن قرص برنج به زندگیاش پایان داد.
اسامی دیگری نیز مثل یلدا آقافضلی، دختر جوان 19 ساله، مریم آروین، وکیل جوان و عضو کانون وکلای استان کرمان، عباس منصوری، معترض 19 ساله اهل شوش، مینا یعقوبی، از بازداشت شدگان اراکی و... از جمله قربانیان خودکشی پس از آزادی از زندان به شمار میروند.
محمد مرادی نیز دانشجوی جوانی در فرانسه بود که در جریان اعتراضات اخیر در اقدامی اعتراضی با انداختن خود در رود رون، خانوادهاش را داغدار کرد. باید دید این موج خودکشی چهرههای شناخته شده تا کجا ادامه دارد و شوک خبرهای اخیر، خصوصا پس از خبر تلخ خودکشی کیومرث پوراحمد، چه اثراتی بر روحیات جامعه ایران خواهد داشت.