حقوق بازنشستگان مشمول کدام حق بیمه می‌شود؟

حقوق بازنشستگان همواره از تبصره‌های پرچالش در جریان بررسی لوایح بودجه بوده است.حقوق بازنشستگان برای سال 1401 ، با افزایش 10 درصدی 5 میلیون تومان تعیین شده است. بازنشستگان جدیدا خواستار رسیدگی بشتر به مسئله افزایش حقوق بازنشستگان در لایحه بودجه هستند و برای همسان سازی حقوق بازنشستگان در چند ماه اخیر دست به اعتراض های متعددی زده اند.حال با افزایش حقوق بحث دریافت مالیات از حقوق بازنشستگان بر سر زبان ها افتاده است.

حقوق بازنشستگان معاف از پرداخت مالیات است اما مشمول یک حق بیمه جزئی است که ماه به ماه از حقوق بازنشستگان کسر می‌شود. ماجرای کسر شدن حق بیمه‌ از مستمری بازنشستگی، چیست؟

برخلاف شاغلان مزد و حقوق بگیر که بخشی از درآمد ماهیانه آنها می‌تواند شامل کسورات مربوط به حق بیمه و مالیات باشد، اصولا تمام درآمد بازنشستگان معاف از مالیات است و دریافت چنین وجهی از آنها مصداقی تخلف محسوب می‌شود.

اما در مورد کسر حق بیمه، وضعیت موجود تاحدودی متفاوت است. به صورت مشخص بعد از صدور حکم بازنشستگی و برقراری مستمری دیگر پرداخت حق بیمه برای دوران بازنشستگی معنایی ندارد و صندوق‌های بازنشستگی چنین وجهی را دریافت نمی‌کنند اما این به متوقف شدن کسر حق بیمه درمان نیست.

اگر بازنشسته و مستمری بگیر از خدمات بیمه درمان تکمیلی استفاده می‌کند، بخشی از درآمد ماهیانه او بابت هزینه دسترسی او به این خدمات کسر می‌شود. میزان این کسری بسته به نوع بیمه تکمیلی و افرادی که به عنوان اعضای خانواده بازنشسته از این خدمات استفاده می‌کنند متفاوت است و ممکن است مبلغ آن بر اساس نوع صندوق و شرکت ارائه دهنده خدمات بیمه درمان تکمیلی فرق داشته باشد.

اما در رابطه با ارائه خدمات بیمه درمانی پایه، در عموم صندوق‌های بازنشستگی هر ماه بخشی از مستمری پرداختی کسر می‌شود. به عنوان مثال در سازمان تامین اجتماعی، معادل ۲ درصد از مبلغی که ماه به ماه به عنوان مستمری به حساب هر بازنشسته واریز می‌شود، کسر می‌شود. این مبلغ برای بیمه‌شدگان شاغل معادل ۹ درصد دستمزدی است که از آن حق بیمه کسر می‌شود اما برای بازنشسته میزان این حق بیمه تنها ۲ درصد است.

این حق بیمه بازنشستگان برای چیست؟

به تازگی مجتبی طهماسبی آشتیانی، سرپرست اداره‌کل مستمری‌های سازمان تأمین‌اجتماعی در این مورد گفت: طبق ماده (۸۹) قانون تأمین‌اجتماعی، افرادی که به موجب این قانون، بازنشسته یا ازکارافتاده شده یا می‌شوند، افراد بلافصل خانواده آنها و همچنین افرادی که مستمری بازماندگان دریافت می‌نمایند، با پرداخت دو درصد از مستمری دریافتی از خدمات درمانی برخوردار خواهند شد و مابه‌التفاوت مبالغ پرداختی مستمری‌بگیران به موجب این قانون تا هزینه‌های واقعی درمان، از طرف سازمان تامین‌اجتماعی پرداخت می‌شود.

وی افزود: کسر این مبلغ همان‌گونه که گفته شد بابت استفاده بازنشستگان و افراد تحت تکفل آنان از خدمات درمانی تأمین‌اجتماعی است و ارتباطی به هزینه صدور دفترچه‌های کاغذی ندارد. برخی از بازنشستگان و مستمری‌بگیران با این تصور که کسر دو درصد سرانه درمان، تنها هزینه چاپ دفترچه‌های کاغذی است، در پی  استقرار سامانه نسخه الکترونیک و حذف دفترچه‌های کاغذی درمان، تصور می‌کردند که کسر این مبلغ باید متوقف شود، درحالی‌که سرانه درمان ارتباطی به چاپ دفاتر فیزیکی درمان ندارد و براساس نص صریح قانون تأمین‌اجتماعی از حقوق بازنشستگان کسر  و صرف هزینه‌های درمانی این عزیزان می‌شود.

همچنین لازم به ذکر است به موجب بند ۴ ماده ۱۳ لایحه قانونی راجع به بیمه همگانی خدمات درمانی کشور مصوب ۳/۸/۱۳۷۳ مجلس شورای اسلامی، وصول حق بیمه درمان از صاحبان حرف و مشاغل آزاد در قالب سرانه درمان مصوب هیات وزیران صورت می‌پذیرد. لذا درخصوص گروهی از مستمری‌بگیران که سوابق بیمه‌پردازی آنان در قالب حرف و مشاغل آزاد بوده است، در دوران بازنشستگی هزینه درمان آنان برمبنای سرانه درمان مصوب هیأت‌وزیران محاسبه و از مستمری پرداختی کسر می‌شود.

وضعیتی مشابه برای بازنشستگان کشوری و لشگری

در خصوص بازنشستگان کشوری و لشکری نیز کسورات مشابهی وجود دارد که ماهانه از حساب مستمری بگیران مشمول کسر و به صندوق خدمات درمانی کارمندان و نیروهای مسلح واریز می‌شود.