آموزش خواندن نماز میت | نماز میت چند رکعت است؟

نماز مَیّت نمازی که واجب است پیش از دفن بر جنازۀ مسلمانان خوانده شود. نماز میت، به دعاهایی و تکبیرهایی گفته می‌شود که واجب است مسلمانان پس از غسل و کفن و قبل از دفن بر جنازه مسلمان بخوانند. طبق منابع فقهی در نماز میت برخی از شرایط نمازهای واجب مانند طهارت شرط نیست. همچنین نماز میت سلام ندارد.

نماز میت نماز نیست

به‌گفته شهید ثانی برپایه دیدگاه مشهور میان فقیهان، نماز میت نماز به‌شمار نمی‌رود و درواقع نوعی دعا برای میت است؛ چراکه نماز بدون رکوع و سجود معنا ندارد و داشتن طهارت در هر نمازی شرط است، اما نماز میت هیچ‌یک از اینها را ندارد.

در کتاب فقه‌الرضا در روایتی از امام رضا(ع) آمده است که نماز میت، نماز نیست و فقط تکبیر است؛ زیرا نماز چیزی است که در آن رکوع و سجود باشد.

چگونگی خواندن نماز میت

اقامه نماز میت بر جنازه محمدمهدی آصفی به امامت آیت‌الله مکارم شیرازی (قم-۱۶ خرداد ۱۳۹۴ش)

برای خواندن نماز مَیِّت، جنازه میت را رو به قبله قرار می‌دهند، به‌گونه‌ای که سر میت سمت راست و پاهایش سمت چپ نمازگزار قرار گیرد. نمازگزار باید رو به قبله بایستد، فاصله زیادی با میت نداشته باشد، و نماز را ایستاده بخواند.

نمازگزار پس از نیت نماز میت، پنج تکبیر می‌گوید که پس از هریک از چهار تکبیر اول دعاهای خاصی خوانده می‌شود و با تکبیر پنجم نماز پایان می‌یابد.

پس از تکبیر اول شهادتین، پس از تکبیر دوم صلوات، پس از تکبیر سوم طلب مغفرت برای مؤمنان و مسلمانان و پس از تکبیر چهارم طلب آمرزش برای فردی که برای او نماز میت انجام می‌شود.

اذکار و دعاهایی که پس از تکبیرهای چهارگانه، ذکر شده، عبارت‌انداز:

تکبیر دعای مختصر دعای مفصل

اول ← اَشْهَدُ اَنْ لا الهَ الَّا اللَّهُ وَ اَنَّ مُحَمَّداً رَسوُلُ اللَّهِ اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ الا اللَّهُ وَحْدَهُ لاشَریک لَهُ وَ اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ اَرْسَلَهُ بِالْحَقِّ بَشیراً وَ نَذیراً بَینَ یدَی السّاعَةِ

دوم← اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ بارِک عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَارْحَمْ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ کاَفْضَلِ ما صَلَّیتَ وَ بارَکتَ وَ تَرَحَّمْتَ عَلی اِبْرهیمَ وَ آلِ اِبْرهیمَ اِنَّک حَمیدٌ مَجیدٌ وَ صَلِّ عَلی جَمیعِ الاَنْبِیآءِ وَالْمُرْسَلینَ

سوم← اَللَّهُمَّ اْغفِرْ لِلْمُؤْمِنینَ وَ الْمُؤْمِناتِ اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنینَ وَالْمُؤْمِناتِ وَالْمُسْلِمینَ وَالْمُسْلِماتِ الاَحْیآءِ مِنْهُمْ وَالاَمْواتِ تابِعْ بَینَنا وَ بَینَهُمْ بِالْخَیراتِ اِنَّک مُجیبُ الدَّعَواتِ اِنَّک عَلی کلِّشَیئٍ قَدیرٌ

چهارم← اگر میت مرد است: اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِهذَا المَیت

و اگر میت زن است: اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِهذِهِ المَیتَةِ اگر میت مرد است: اَللّهُمَّ اِنَّ هذا عَبْدُک وَابْنُ عَبْدِک وَابْنُ اَمَتِک نَزَلَ بِک وَ اَنْتَ خَیرُ مَنْزُولٍ بِهِ اَللّهُمَّ اِنّا لا نَعْلَمُ مِنْهُ اِلاّ خَیراً وَ اَنْتَ اَعْلَمُ بِهِ مِنّا اَللّهُمَّ اِنْ کانَ مُحْسِناً فَزِدْ فی اِحْسانِهِ وَ اِنْ کانَ مُسیئاً فَتَجاوَزْ عَنْهُ وَاغْفِرِ لَهُ اَللّهُمَّ اجْعَلْهُ عِنْدَک فی اَعْلا عِلِّیینَ وَاخْلُفْ عَلی اَهْلِهِ فِی الْغابِرینَ وَارْحَمْهُ بِرَحْمَتِک یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ 

و اگر میت زن است: اَللّهُمَّ اِنَّ هذِهِ اَمَتُک وَابْنَةُ عَبْدِک و ابنَةُ اَمَتِکَ نَزَلَتْ بِک وَ اَنْتَ خَیرُ مَنْزوُلٍ بِهِ اَللّهُمَّ اِنّا لا نَعْلَمُ مِنْها اِلاّ خَیراً وَ اَنْتَ اَعْلَمُ بِهامِنّا اَللّهُمَّ اِنْ کانَتْ مُحْسِنَةً فَزِدْ فی اِحْسانِها وَ اِنْ کانَتْ مُسیئةً فَتَجاوَزْ عَنْها وَاغْفِرْ لَها اَللّهُمَّ اجْعَلْها عِنْدَک فی اَعْلا عِلِّیینَ وَاخْلُفْ عَلی اَهْلِها فِی الْغابِرینَ وَارْحَمْها بِرَحْمَتِک یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ

پنجم← پایان نماز پایان نماز

نظر فقیهان اهل سنت

نماز میت نزد اهل سنت چهار تکبیر دارد. با تکبیر اول، نماز آغاز می‌شود و پس از آن حمد خداوند خوانده می‌شود. پس از تکبیر دوم،‌ صلوات می‌فرستند. بعد از تکبیر سوم برای میت دعا می‌کنند و با تکبیر چهارم و خواندن سلام،‌ نماز پایان می‌یابد. البته در برخی از جزئیات این نماز در میان اهل سنت اختلاف‌نظر هست.

برخی از احکام فقهی نماز میت عبارت‌اند از:

نماز میت، واجب کفایی است؛ ازاین‌رو اگر کسی آن را خواند، وجوبش از دیگران ساقط می‌شود.

به‌گفته صاحب‌جواهر طبق دیدگاه مشهور فقیهان، خواندن چند نماز بر یک میت مکروه است. به‌فتوای آیت الله سیستانی این کراهت ثابت نشده است و اگر میت از اهل علم و تقوا باشد، مکروه نیست.

نماز میت را می‌توان به جماعت خواند، ولی مأموم باید تکبیرها و دعاها را خودش بخواند.

نماز میت برای مسلمانی که به سن شش سالگی رسیده است، واجب است.

بر جنازه کافر و ناصبی نماز گزارده نمی‌شود.

در نماز میت، طهارت از حدث اکبر و حدث اصغر لازم نیست. البته رعایت شرایط سایر نمازهای واجب در آن بهتر است.

نماز میت باید قبل از دفن و پس از غسل و کفن خوانده شود.

اگر مسلمانی بدون نماز دفن شود، باید بر قبرش نماز خوانده شود.

می‌توان یک نماز میت را بر چند میت با هم خواند.

خواندن نماز میت در مساجد مکروه است. برخی از مراجع مسجد الحرام را از این حکم استثنا کرده‌‌اند، اما برخی دیگر این استثنا را نپذیرفته‌اند.

نماز میت را می‌توان با کفش هم به‌جا آورد، هرچند مستحب است که بدون کفش خوانده شود.

نماز میت‌های تاریخی

نماز میت بر جنازه حضرت زهرا(س) و نماز میت بر جنازه امام خمینی از نماز میت‌هایی است که هریک از جنبه‌ای مورد توجه بوده است: به‌گفته مورخان حضرت علی(ع)، همسرش فاطمه را شبانه غسل داد و بر پیکرش نماز خواند. به‌گزارش طبرسی، امام حسن، امام حسین، مقداد، سلمان فارسی، ابوذر غفاری، عمار بن یاسر، عقیل بن ابی‌طالب، زبیر بن عوام، بُرَیده بن حصیب اسلمی و تعدادی از بنی‌هاشم در نماز بر جنازه حضرت زهرا(س) شرکت داشتند.

علت این کار این بود که فاطمه به علی(ع) وصیت کرده بود که او را شبانه تشییع کند تا افرادی که به او ستم کرده بودند، در تشییع جنازه‌اش حاضر نشوند و بر پیکرش نماز نخوانند.

نماز بر بدن امام خمینی از شلوغ‌ترین نماز میت‌ها بوده است. این نماز در خرداد سال ۱۳۶۸ش به‌امامت آیت الله گلپایگانی اقامه شد. مراسم تشییع جنازه امام خمینی را پرجمعیت‌‌ترین تشییع جنازه در تاریخ شمرده‌اند.