نگاهی به کارنامه میثمِ تمار تلویزیون

دو سال پیش یک چنین روزی، خبرِ درگذشتِ یکی از بزرگان جامعه هنری منتشر شد. مردی که او را با کاراکترهای معروفِ در سریال‌هایش به یاد می‌آورند. نامش پرویز پورحسینی است؛ 20 شهریور 1320 متولد شد. در سنین کودکی به‌واسطه شغلش در صحافی، با کتاب و کتاب‌خوانی آشنا شد و علاقه‌اش به هنر و ادبیات همان‌جا بود که شکل گرفت.

پورحسینی در 12 سالگی پدرش را از دست داد. سخت کار می‌کرد و در کنار کار تحصیلش را هم در کلاس‌های شبانه ادامه داد. او می‌گوید: «در کودکی ناچار به کار کردن بودم و شغل من کار در یک صحافی بود. در صحافی کتاب‌ها و مجلات زیادی از زیر دستم می‌گذشت و در مواقع استراحت بسیاری از آن‌ها را مطالعه می‌کردم.

علاقه به ادبیات با طعمِ ویکتور هوگو

گاهی آن‌قدر محو خواندن می‌شدم که به من ایراد می‌گرفتند. اکثر کتاب‌ها تاریخی بود و گاهی کتاب‌های نادر و کمیاب. از همین‌جا بود که من به کتاب علاقه‌مند شدم. در خانه وقتی همه می‌خوابیدند چراغ‌نفتی را بالای سرم می‌گذاشتم و انار دانه شده با گلپر می‌خوردم و کتاب می‌خواندم و لذت این‌گونه کتاب خواندن آن‌هم در آن سکوت عمیق هنوز برایم شیرین است و این‌گونه بود که من به ادبیات علاقه‌مند شدم.»

پورحسینی با اشاره به تأثیر مطالعه و بخصوص آثار ویکتور هوگو بر اندیشه خود بیان کرد: «داستان‌های ویکتور هوگو را می‌خواندم و با خودم فکر می‌کردم چطور یک نفر ویکتور هوگو می‌شود و از خود کاری برجای می‌گذارد که تا این حد بر من و دیگران اثرگذار است و ناخودآگاه به این نتیجه رسیدم که باید در این دنیا اثری از خودم باقی بگذارم.» این‌گونه بود که پورحسینی راه هنر را پیش گرفت و در 19 سالگی آموزش بازیگری را در کلاس‌های شبانه اداره هنرهای دراماتیک آغاز کرد. او همچنین فارغ‌التحصیل رشته بازیگری دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران است.

آغاز فعالیت هنری با تئاتر

 این هنرمند فراموش‌نشدنی بازیگری را از سال 1340 با بازی در نمایش «مرد گل بدهی» به کارگردانی زنده‌یاد حمید سمندریان آغاز کرد. وی در خصوص ارادتش به استاد سمندریان می‌گوید: «کسی که باعث شد من در این حرفه (تئاتر) بمانم و به ادامه‌ راهم امیدوار شوم، استاد حمید سمندریان بود که کارم را هم با ایشان شروع کردم.» پس از این به گروه پاسارگاد پیوست و نمایش‌های «شش شخصیت در جستجوی نویسنده»، «لئو کادیا»، «مرغ دریایی و آندورا» را با این گروه به صحنه برد.

در سال 1346 دو نمایش «حکومت زمان خان» و «استریپ تیز و کارول» را در اداره تئاتر کار کرد. 1348 همکاری‌اش را با کارگاه نمایش آغاز کرد که حاصل کار این دوره نمایش‌های پژوهشی «اودیپ»، «معلم من پای من»، «باغ آلبالو»، «ویس و رامین»، «انسان، حیوان، تقوا»، «جان‌نثار کالیگولا و اورگاست» بود. پرویز پورحسینی همچنین تجربه بازی در نمایش «اورگاست» به کارگردانی پیتر بروک را در کارنامه‌اش دارد. او و آربی آوانسیان تنها ایرانی‌های حاضر در گروه کارگردان مشهور بریتانیایی در اجرای فرانسه بودند.

پورحسینی همچنین با گروه تئاتر پیاده دو نمایش به نام‌های «شهر ما»، «نظاره مرگ» را نیز اجرا کرد. در سال 1355 با یک گروه تئاتری در تئاتر شهر همراه شد که حاصل کار این دوره نمایش‌های «خاطرات و کابوس‌ها»، «شیون»، «استعاذه» و «جنایت و مکافات» بود. پورحسینی پس از انقلاب نیز به فعالیت خود در عرصه تئاتر ادامه داد و نمایش‌های «شاه اسکوریال»، «تف»، «سیرک باشکوه» را در تئاتر شهر و نمایشنامه‌های «دکتر فاستوس»، «ماهان کوشیار»، «معمای ماهیار معمار»، «چراغ گاز» «افسانه اندوه» و «شب یهودا» و «بازجوئی» را در اداره تئاتر به اجرا درآورد.

در سال 1371 نیز در نمایش «یادگار سال‌های شن» در تالار وحدت حضور داشت. او در تئاتر با کارگردانان بزرگ ازجمله حمید سمندریان، مسعود رسام، جهانگیر الماسی، محمد رحمانیان، اسماعیل خلج و ... کارکرده و بسیاری از تله‌تئاترهایش قبل و بعد از انقلاب از تلویزیون پخش‌شده است.

سینما و کمال‌الملک

اولین کار تصویر پرویز پورحسینی، فیلم سینمایی «چشمه» به کارگردانی آربی آوانسیان بود که در سال 1351 اکران شد. این تنها فعالیت تصویری وی قبل از انقلاب بود. البته بدون در نظر گرفتن چند تله‌تئاتری که قبل از انقلاب از تلویزیون پخش شد. در سال 1362 سینما را با اثر به‌یادماندنی علی حاتمی یعنی «کمال‌الملک» ادامه داد. پرویز پورحسینی در این فیلم نقش کامران میرزا، سارق جواهرات شاه را بازی کرد. «باشو غریبه‌ای کوچک»، «کشتی آنجلیکا»، «خواب لیلا»، «رستاخیز» و «قاتل اهلی» از مهم‌ترین فعالیت‌های وی در سینما است.

پرویز پورحسینی با فیلم سینمایی «جاده قدیم» منیژه حکمت به سی‌وششمین جشنواره فیلم فجر رفت. وی تاکنون در سینما با کارگردانان مطرحی همچون آربی آوانسیان، واروژ کریم مسیحی، علی حاتمی، بهرام بیضایی، داریوش فرهنگ، مهدی فخیم‌زاده، یدالله صمدی، ابوالحسن داوودی، سیروس الوند، بهروز افخمی، احمدرضا درویش، مسعود کیمیایی و ... همکاری داشته است.

پورحسینی و سریال‌های خاطره‌انگیز

 اکثر ایرانیان پرویز پورحسینی را با بی‌شمار سریال تلویزیونی به‌یادماندنی‌ که بازی کرده است می‌شناسند. او بیش از هر چیزی در تلویزیون دیده‌ شده است. مجموعه تحسین‌برانگیز «هزاردستان» اولین نقش‌آفرینی وی در تلویزیون بود. او در این مجموعه یک‌بار دیگر با مرحوم علی حاتمی همکاری کرد. پرویز پورحسینی بعد از آن در اکثر سریال‌های بزرگ تاریخی حضور داشته است. از این جمله می‌توان به سریال‌های «امیرکبیر»، «روزی روزگاری»، «مریم مقدس»، «شب دهم» و «مختارنامه» اشاره کرد. پورحسینی بیش از همه در تلویزیون با احمد امینی همکاری کرده و در مجموعه‌های «تصویر یک رؤیا»، «باران عشق»، «اولین شب آرامش» و «بی‌گناهان» بازیگر وی بوده است.

یکی از نقش‌آفرینی‌های قابل توجه پرویز پورحسینی به مجموعه «میکاییل» سیروس مقدم در سال 1394 بازمی‌گردد. قبل از آن‌هم سریال‌های پرطرفداری مثل «هفت‌سنگ»، «شیدایی» و البته پروژه ناتمام «سرزمین کهن» کمال تبریزی را بازی کرد. البته پرویز پورحسینی سال‌های بعد هم کم‌کار نبوده است. او در سال‌های 1395، و 1396 مدتی از تلویزیون دورماند و فعالیتش را در سینما و شبکه نمایش خانگی ادامه داد. در دو کار پایانی او را در نقش راهنما و کار بلدهای داستان می‌بینیم. پرویز پورحسینی در «قاتل اهلی» مسعود کیمیایی در نقش روحانی ظاهر شد که حکم مراد قهرمان داستان (پرویز پرستویی) را داشت. او در مجموعه «عالیجناب» نیز به‌عنوان یکی از زبده‌ترین مشاورهای رئیس‌جمهور ایفای نقش کرد. مجموعه سیاسی 6 قسمتی «عالیجناب» به نویسندگی و کارگردانی سام قریبیان از اواسط پاییز 1396 از شبکه نمایش خانگی انتشار یافت.

در همه این نقش‌ها، مخاطبان بسیاری او را با نقش‌آفرینی ویژه‌اش در کاراکتر حضرت زکریای سریال مریم مقدس و میثمِ تمار سریال مختارنامه و نوجوانان و حتی جوانان امروز هم بیشتر او را با کاراکتر بابا اسماعیل سریال بچه‌مهندس به یاد می‌آورند. البته که می‌توان در هفته‌‌های آتی منتظر سریال جدید او یعنی "بیگانه‌ای با من است" احمد امینی باشیم و آخرین نقش‌آفرینی او را به نظاره بنشینیم. کاری که بعد از سریال "از سرنوشت 3" از شبکه 2 سیما پخش خواهد شد. 

* سریال "بیگانه‌ای‌ با من است" مربوط به سه مقطع است. درام خانوادگی که از دهه 1360 وارد دهه 1370 و چند قسمت پایانی هم وارد فضای امروز می‌شود. 

سکانس دیدنی پرویز پورحسینی در نقش "میثم تمار" سریال "مختارنامه"

کرونا و درگذشتِ پورحسینی/ همه امیدوار بودند اما یک خبر!

هفتم آذرماه 1399 خبر درگذشت هنرمند دیگری از سینما، تئاتر و تلویزیون مخابره شد، بازیگر سرشناسی که چند روزی بود از وخامت اوضاع به شرایط پایداری رسیده بود. حتی فرزندش پورنگ پورحسینی در گفت‌وگویی با خبرنگار خبرگزاری تسنیم  گفته بود: درمان نتیجه‌بخش اما آهسته و پیوسته پیش می‌رود؛ خدا را شکر می‌کنم که شرایط با ثبات است حتی امروز صبح توانستند صحبت کنند. تیم پزشکی هیچ شتابی ندارد و با آسودگی و دقت کار را پیش می‌برند. کار درمان اصولی و مسلّط دنبال می‌شود تا ان‌شاءالله روزهای آینده شاهد نتایج بهتری باشیم. الان خوشحالیم که شرایط به ثبات رسیده و روند درمان را به خوبی طی می‌کنند. 

با این وجود بامداد جمعه 7 آذرماه 1399 پرویز پورحسینی بازیگر پیشکسوت سینما، تئاتر و تلویزیون، با صحنه روزگار وداع کرد و سریال‌ها و فیلم‌ها و نمایش‌های ماندگارش را به یادگار گذاشت. این خبر از سوی بیمارستان فیروزگر تأیید شده است. این بازیگر مطرح و باسابقه سینما، تئاتر و تلویزیون که از چندی پیش به‌دنبال ابتلا به کرونا در بیمارستان بستری و تحت مراقبت ویژه قرار داشت، در سن 79 سالگی چشم از جهان فروبست.

روایت‌های امرالله احمدجو از قدرت رنگرز تا انتخاب برای سریال "سلمان فارسی"

امرالله احمدجو کارگردان پیشکسوت سینما و تلویزیون این روزها به عنوان نویسنده و دستیار داود میرباقری در سریال "سلمان فارسی" است؛ او پرویز پورحسینی را به عنوان نخبه بزرگِ صحنه تئاتر و سینما و تلویزیون نام می‌برد. بازیگری که همیشه به جهت روحی و جسمی آماده است. 

احمدجو به خبرنگار خبرگزاری تسنیم  گفت: آن‌قدر پرویز پورحسینی آماده بود که از صبح جلوی دوربین می‌رفت، هر لحظه که به او می‌گفتیم مسائلی مثل حفظ کردن دیالوگ‌ها بدیهی بود. همه را روان و درست و هنرمندانه به نمایش درمی‌آورد و خلاقیت و نوآوری‌اش در نقش‌آفرینی نیازی به تعریف ندارد. بدون شک او یکی از جدّی‌ترین بازیگرانمان در عرصه دنیای تصویر و نمایش است و کارهایش به یادگار خواهد ماند.

وی افزود: شخصاً با بازیگران جوان صحبت می‌کردم توصیه‌ام این بود که "پرویز پورحسینی" را به عنوان الگویشان قرار دهند. برایشان می‌گفتم در سریال "روزی روزگاری" تمام مدت با من هم‌خانه بودند و رفتار خارج از کارشان را به چشم می‌دیدم. به محض رسیدن بعد از کار، بعد از استحمام اولین کاری که می‌کردند مطالعه فیلمنامه بود و یا کتابی را جلوی خودشان قرار می‌دادند. هر روز نرمش و ورزش را در برنامه‌شان داشتند با آمادگی بدنی جلوی دوربین حاضر می‌شدند. خارج از کار هم حواس‌شان به بازیگری بود و سعی می‌کردند آماده سر کار بیایند. 

این نویسنده و کارگردان کارهای ماندگارِ تلویزیون، خاطرنشان کرد: واقعاً همکار بود و به جهت اخلاقی گفتن ندارد. پرویز پورحسینی، بازیگر خلاّق و 6 دانگی بود. در اغلب کارهایی که نقش، قابلیت داشت، پورحسینی درخشید. او را همیشه در اوج دیدم؛ نقشِ قدرت رنگرز را دوست دارم و البته نقش دومی هم در "روزی روزگاری" بازی کرد و آن نقش برادرش بود که قبلاً به قتل رسیده بود. خارج از این‌ها نقش او در "باشو غریبه‌ای کوچک"را دوست داشتم.

احمدجو با اشاره به حضور پرویز پورحسینی در سریال "سلمان فارسی"، گفت: قرار بود جزو انتخاب‌های داود میرباقری باشد، چون این کار طولانی است و پله پله بازیگران به تناسب نقش‌هایی که جلو می‌رویم انتخاب می‌شوند. واقعاً این روزها کام‌مان تلخ است و شاهدِ رفتن بزرگانی همچون کارگردانی بزرگ به نام "کامبوزیا پرتوی"، دوستانی مثل "اکبر عالمی" و خیلی‌های دیگر؛ واقعاً با تدبیر و قضا نمی‌توان جنگید اما این بازیگر بزرگمان همیشه بزرگ خواهد ماند چون کارهایش ماندگار و بزرگ است.