در چند روز گذشته بود که در برنامه تلویزیونی که از شبکه افق پخش می شد به علی دایی فوتبالیست نامی ایران توهین شد در پی این ماجرا هنرمندان و پیشکسوتان و همچنین مردم از توهین به علی دایی انتقاد کردند.علی دایی پیشکسوت فوتبال نه تنها در ایران شناخته شده است بلکه در جهان فوتبال نیز او را می شناسند آقای گل ایران علی دایی قهرمان ملی است ولی نباید در با دخالت در امور کشور و با تشویش اذهان عمومی مردم را به جان هم بیاندازد.
جدای از مباحثی که در برنامه جهان آرا شبکه افق درباره علی دایی اتفاق افتاد، جای خالی یک بحث مبنایی به خوبی دیده میشود.
۱. آیا علی دایی یک قهرمان ورزشی است؟ حتما جواب مثبت است، او سالها آقای گل جهان بوده و بیشترین گل زده ملی را در ایران دارد و در حال حاضر نیز باوجود شکستن رکوردش توسط رونالدو، همچنان جزء برترین گلزنهای تاریخ فوتبال در رده ملی محسوب میشود. دایی در آسیا نیز به عنوان یک فوتبالیست ویژه و تاریخساز شناخته میشود. او برای فوتبال ملی صحنههای زیادی را که باعث شادی و افتخارآفرینی ایرانیان شده، خلق کرده است. بنابراین او یکی از قهرمانان ورزشی ایران هست، چه بخواهیم چه نخواهیم.
۲. اما آیا علی دایی یک قهرمان ملی نیز محسوب میشود؟! افراد زیادی در حوزههای مختلفی از نظامی، سیاسی، اجتماعی، ورزشی، فرهنگی و یا حتی اقتصادی میتوانند در زمره قهرمانان ملی هر کشوری محسوب شوند، ولی درجه و عمق این قهرمانی البته یکسان نیست. قهرمان ملی از مسیر یک خلق افتخار و یا فداکاری بسیار بزرگ و برجسته بوجود میآید و کشورها در معرفی قهرمانان ملی خود در یک تراز و تعداد محدود و خاص حفظ میکنند و به هر افتخار آفرینی هم اطلاق قهرمان ملی نمیکنند. با این وجود شاید علی دایی به علت برخی افتخارات که او را با فاصله از بسیاری از فوتبالیستها جدا میکند و جذابیت فوتبال که عمومیت اجتماعی بیشری در میان مردم به نسبت دیگر ورزشها دارد، عنوان قهرمان ملی برای او چندان دور از ذهن نیاید و با برخی ملاحظات و یا دیدگاهها او نیز در زمره یک قهرمان ملی البته در سطح و درجه خود و حوزه ورزشی که فعالیت کرده، به حساب بیایید و نه بیشتر، به معنای دیگر علی دایی یک قهرمان ملی در حوزه فوتبال حتما است ولی نه لزوما بیشتر از آن
۳. اما آیا اطلاق قهرمان ملی یک صفت همیشگی است؟ در اینباره یک مثل ساده را در نظر بگیرید؛ فرض گرفته شود که یک فرمانده نظامی در یک جنگ سخت جهانی سبب پیروزی کشورش یا عدم تصرف بخشی از وطنش به دست دشمنانش شده باشد، او قاعدتا یک قهرمان ملی محسوب میشود. حال فرض کنیم که این فرمانده پس از سالها به هر دلیلی به کشورش خیانت کند یا در پازل دشمنان کشورش در تضعیف وطنش مشارکت کند، آیا بازهم به عنوان یک قهرمان ملی محسوب میشود؟ آیا کسی در از بین رفتن اعتبار قهرمان ملی بودن او شکی به خود راه میدهد؟ بنابراین صفت قهرمان ملی یک صفت اعتباری است و بنا به دلایل و شرایطی میتواند از اعتبار خارج شود و همچنین نسبت مستقیمی به برخی مولفهها مثل حال فعلی افراد، وفاداری به وطن پرستی یا عدم همکاری با دشمنان کشور و به میزان نمایندگی کردن ارزشهای جمعی آن جامعه ربط دارد. در اینجا توضیح درباره یک نکته مهم نیز ضروری است که برخی، صرف داشتن محبوبیت را دلیل قهرمان ملی بودن برخی افراد ورزشکار مثل علی دایی میدانند. اما داشتن مقداری محبوبیت میتواند کمک کننده به اطلاق عنوان قهرمان ملی به یکفرد باشد ولی شرط کافی نیست و به تنهایی نمیتواند دلیل قهرمان ملی بودن باشد. به عنوان مثال یک بازیگر طنز ممکن است که در میان بخشهای از جامعه محبوبیت داشته باشد، ولی آیا این محبوبیت دلیلی میشود که او را یک قهرمان ملی بدانیم؟! ضمن اینکه در حال حاضر برخی از همین سلبریتیها و چهرههای ورزشی حاشیهدار، اتفاقا به خاطر عملکردشان مخالفان بسیار زیادی نیز در نزد مردم پیدا کردهاند و سوال اساسی این است که اگر دم از حمایت از مردم میزنند، دقیقا از کدام مردم سخن میگویند؟! در همین حوادث بارها ثابت شده که موضوع اصلی آنها عموم مردم نیست بلکه همان سلیقه فرهنگی و سیاسی خودشان مدنظر است و در بسیاری موارد، منظورشان همان اقلیت اغتشاشگر و گاهی بالاتر دقیقا قاتلان و مجرمان هست.
۴. حال برگردیم به شرایط علی دایی! قهرمان ورزشی بودن علی دایی در جای خود محترم ولی قهرمان ملی بودن او در شرایط فعلی حتما از اعتبار در حال خارج شدن هست. او در این چند ماه نه تنها اقدام علیه امنیت کشورش انجام داده بلکه دقیقا در تکمیل پازل دشمنان ایران حرکت کرده هست. خیلی طبیعی است که چه برخی طرفدارانش و چه برخی سلبریتیها دانسته یا نادانسته این جنبه را نخواهند ببینند، اعتبار قهرمان ملی بودن او به ذات خدشهدار شده است. او میتواند تا آخر عمر بگویید که چقدر گل برای تیم ملی فوتبال ایران زده و چند افتخار ورزشی کسب کرده، ولی سخن از اینکه قهرمان ملی ایران است، حتما از طرف او و برخی سلبریتیهای مشابه او در حال حاضر سخنی گزاف خواهد بود. طبق هیچ استانداردی در جهان کسی که کمک حال دشمنان کشورش شده باشد را به عنوان یک قهرمان ملی به رسمیت نمیشناسند. سالهای آینده که فضا روشنتر از اینی که الان هست بشود، حتما تاریخ هم ما را نخواهد بخشید، اگر در تراز قهرمان ملی ایران مماشات و تخفیف قایل شده باشیم.