بیمه بیکاری یکی از حمایتهای تامین اجتماعی به شمار می‌رود که به موجب آن سازمان تامین اجتماعی مکلف است با دریافت حق بیمه بیکاری مقرر به کارگران مشمول قانون بیمه که طبق این قانون بیکار یا فاقد شغل شده و از سوی اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی معرفی شده اند، مقرری بیمه بیکاری پرداخت کند.بررسی بیمه بیکاری و افراد بهره‌مند از این مزیت، یکی از مواردی است که می‌تواند در تحلیل بازار کار کشورها مفید واقع شود. درحال‌حاضر رویکرد جهانی در این خصوص کاهش تعداد مقرری بگیران با تاکید بر حفظ اشتغال است، چرا که افزایش این امر می‌تواند بیانگر مشکلات اقتصادی کارگاه‌ها و تعطیلی آنها باشد.

شرط پرداخت مقرری بیمه بیکاری چیست؟

بر اساس قانون، مقرری بیمه بیکاری به کسانی پرداخت می‌شود که به طور غیر ارادی یا به علت حوادث غیرمترقبه از جمله سیل، زلزله، آتش سوزی و مواردی همچون کرونا بیکار شده باشند. متقاضیان بیمه بیکاری باید حداقل یکسال سابقه پرداخت حق بیمه در آخرین کارگاه یا محل اشتغال را داشته باشند.

مطابق ماده ۶ قانون بیمه بیکاری، افراد بیکار شده موظفند حداکثر ظرف ۳۰ روز مراتب بیکاری خود را به ادارات کار استان محل سکونت اعلام کنند. کارگران مجرد حداقل شش ماه و حداکثر ۳۶ ماه و کارگران متاهل حداقل ۱۲ ماه و حداکثر ۵۰ ماه با داشتن سابقه پرداخت حق بیمه می‌توانند از حمایت اجتماعی بیمه بیکاری برخوردار شوند.

تهران، اصفهان و خراسان رضوی در صدر مقرری بگیران

بر اساس گزارش سالنامه آماری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، در سال ۱۳۹۸ تعداد کل مقرری بگیران بیمه بیکاری ۲۴۵ هزار و ۱۹۷ نفر بوده که نسبت به سال گذشته، ۶.۵ درصد کاهش را تجربه کرده است.

استانهای تهران با ۵۹ هزار و ۴۶۱ نفر، اصفهان با ۲۵ هزار و ۱۶۷ نفر و خراسان رضوی با ۱۵ هزار و ۵۷۱ نفر بیشترین تعداد مقرری بگیران بیمه بیکاری را به خود اختصاص داده‌اند.

همچنین بر اساس این گزارش، تعداد مقرری بگیران جدید بیمه بیکاری در سال ۱۳۹۷ جمعا ۲۵۹ هزار و ۲۸۶ نفر بوده که بیش از ۱۹۸ هزار نفر را مردان و بیش از ۶۰ هزار نفر را زنان تشکیل دادند.

از مجموع ۲۵۹ هزار و ۲۸۶ مقرری بگیر جدید بیمه بیکاری ۹۸۶۰ نفر فاقد مهارت و بیش از ۷۴ هزار نفر دارای مهارت اعم ماهر، نیمه ماهر و متخصص بوده‌اند.

در سال ۱۳۹۷ جمعا ۳۰ هزار و ۳۱۸ نفر از مقرری بگیران جدید بیمه بیکاری جهت افزایش مهارت و بازآموزی به سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای معرفی شده‌اند که ۲۶ هزار و ۱۱۱ نفر از آنها مرد و مابقی زن بودند.

در خصوص آمار قطع مقرری بیمه بیکاری طی این سال، ۱۹۲ هزار و ۱۱۷ مورد قطع مقرری گزارش شده که بیشترین دلیل آن، اشتغال مجدد فرد، شناسایی اشتغال پنهان و عدم مراجعه جهت حضور و غیاب و کمترین علت قطع مقرری، عدم حضور در دوره‌های آموزشی و امتناع از مشاغل پیشنهادی بوده است.

تعداد کل مقرری بگیران بیمه بیکاری در سال ۱۳۹۷، ۲۶۲ هزار و ۳۰۰ نفر بوده که از این میزان، بیش از ۲۰۲ هزار نفر مرد و بیش از ۶۰ هزار نفر زن بودند.

ارائه دوره‌های مهارت آموزی به کارگران بیکار شده

پیگیری اشتغال مجدد مقرری‌بگیران بیمه بیکاری در اولویت وظایف قانونی متولیان اجرای قانون بیمه بیکاری است و سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای مکلف شده است زمینه آموزش مهارتهای مورد نیاز بازار کار و بازآموزی مهارت کارگران تحت پوشش بیمه بیکاری را از طریق آموزش در جوار کارخانه‌ها یا مراکز این سازمان فراهم کند.

کارگران بیکار شده از روزی که مشمول دریافت مقرری بیمه بیکاری می‌شوند برای یادگیری مهارت به سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای معرفی می‌شوند و دوره‌های بازآموزی و ارتقای مهارت آموزی را به طور رایگان در سازمان فنی و حرفه‌ای طی می‌کنند.

محاسبه ایام پرداخت مقرری به عنوان سنوات

متقاضیان بیمه بیکاری، مشمول قانون کار و تامین اجتماعی بوده و مدت زمان پرداخت مقرری و استفاده از بیمه بیکاری جزو سنوات بازنشستگی و سوابق پرداخت حق بیمه کارگران محسوب می‌شود.

بیمه بیکاری در چه شرایطی قطع می‌شود؟

بر اساس قانون، کارگرانی که اشتغال مجدد داشته و دوباره به کار برگردند، کارگرانی که دچار از کارافتادگی کلی شده یا فوت کنند، کارگرانی که از قبول کار مشابهی که برایشان پیدا شده خودداری کنند، کارگرانی که در دوره‌های پیش‌بینی شده مهارتی شرکت نکنند، کارگرانی که مشمول بازنشستگی و دریافت مستمری شناخته شوند و کارگرانی که مدت زمان پرداخت بیمه بیکاری به آنها به پایان رسیده باشد، مشمول قطع مقرری شده و نمی‌توانند از مقرری بیمه بیکاری استفاده کنند.

درحال‌حاضرهرگونه تغییر یا بازسازی خطوط تولید، جابه‌جایی کارگاه یا ماشین‌آلات به منظور کاهش وابستگی و بهینه کردن تولید جزو تغییر ساختاری تلقی شده و بیمه شدگانی که به علت تغییرات ساختار اقتصادی بنگاه، از کار بیکار شوند با تایید شورای‌عالی کار تحت پوشش بیمه بیکاری قرار می‌گیرند.