برنج ایرانی در مردادماه باافزایش قیمت همراه است

بازار برنج ایرانی شرایط مناسبی ندارد. قیمت بالای برنج ایرانی مدت‌‌هاست تهیه آن را برای بسیاری از مردم مشکل ‌کرده و برخی از مردم که توان مالی کمتری دارند، در سفره‌هایشان آن را با برنج خارجی جایگزین کرده‌اند. برنج‌های وارداتی را تا همین یک ماه پیش می‌شد با یک‌سوم یا حتی یک‌چهارم قیمت برنج ایرانی در بازار تهیه کرد. درحالی‌که معمولی‌ترین نوع برنج ایرانی قیمتی کمتر از ۲۰هزار تومان ندارد، هر کیلو برنج‌ خارجی را می‌شد با ۶تا ۸هزار تومان خریداری کرد و این برای قشر ضعیف جامعه که اغلب خانوارهای پرجمعیتی نیز هستند، یک فرصت تلقی می‌شد اما شرایط اقتصادی کشور این فرصت را از مردم گرفت. درحالی‌که ارز تخصیصی برای واردات کالاهای اساسی، ارز دولتی یا همان دلار ۴۲۰۰تومانی تعیین شده بود، محدودیت منابع ارزی و جیره‌بندی آن برای واردات، همین یک ماه پیش دولت را به این تصمیم رساند که برخی از کالاها را از فهرست دریافت‌کنندگان این نوع ارز خارج کند و پایه ارز تخصیصی را تغییر دهد. یکی از کالاهای حذف شده از این فهرست نیز برنج بود.

خروج برنج از فهرست دریافت‌کنندگان ارز دولتی در حالی بود که واردکنندگان این محصول حتی به ارز نیمایی هم دسترسی نداشتند و ۵۰۰تن برنج رسوب کرده در گمرک به‌دلیل تخصیص نیافتن ارز از سوی بانک مرکزی، اجازه ورود به کشور نداشت. گفته می‌شود بخشی از این برنج‌ها مجوز ترخیص گرفته و به‌زودی وارد بازار می‌شود، اما با تغییر نوع ارز تخصیصی قیمت این کالا قطعا با ماه‌های قبل متفاوت است. نگاهی به قیمت‌های کنونی بازار نشان می‌دهد با اینکه هنوز برنج‌های وارداتی با ارز نیمایی به کشور وارد نشده، نرخ برنج خارجی به دوبرابر قیمت قبل رسیده است. در چنین شرایطی خبر می‌رسد که افزایش هزینه‌های تولید، از برداشت تا تبدیل شالی، به‌زودی قیمت برنج ایرانی را نیز با افزایش چشمگیری مواجه خواهد کرد.

کاهش واردات به‌دلیل نبود نقدینگی کافی

دبیر انجمن واردکنندگان برنج درباره تأثیر حذف ارز دولتی واردات‌ برنج می‌گوید: افزایش نرخ دلار موجب کاهش سرمایه در گردش واردکنندگان برنج به یک چهارم شده است. با ارز دولتی، واردکنندگان باید سرمایه در گردش مورد نیاز برای واردات برنج با ارز ۴۲۰۰تومانی را فراهم‌می‌کردند اما اکنون ناچار هستند که این ارز را به نرخ ۱۶هزار تومان تامین کنند. مسیح کشاورز می‌افزاید: امروز واردکننده برای واردات برنج با کسری سه‌چهارم سرمایه قبلی مواجه است که باید این سرمایه را از سایر منابع مانند دریافت تسهیلات تامین کند. قبلا وارد‌کنندگان برای واردات یک‌ونیم میلیون تن برنج با ارز ۴۲۰۰تومانی نیازمند یک و نیم میلیارد دلار سرمایه برنج بودند که اکنون این رقم به ۶میلیارد دلار افزایش یافته است.

تمام برنج وارداتی مصرف می‌شود

وی ادعای واردات بیش از حد برنج به کشور را غیرواقعی می‌داند و در زمینه میزان مورد نیاز برنج وارداتی می‌افزاید: نیاز سالانه کشور به برنج حدود۳میلیون و ۲۰۰هزار تن است که از این میزان حدود یک و نیم میلیون تن از طریق واردات تامین می‌شود، اما به‌نظر می‌رسد با رشد هزینه تمام‌شده واردات و گرانی این محصول، میزان واردات سالانه برنج به کمتر از یک میلیون تن برسد. با این حال کشاورز تأکید دارد که میزان کنونی واردات به تمامی مورد نیاز کشور است چون حتی درصورتی که کل ۳میلیون و ۲۰۰هزار تن برنج مورد نیاز سالانه کشور از طریق تولید داخل تامین شود، به‌دلیل قیمت بالای آن، این نوع برنج قادر به تامین نیاز همه اقشار جامعه نخواهد بود. به اعتقاد دبیر انجمن واردکنندگان برنج، ۶دهک جامعه به‌دلیل قیمت بالای برنج ایرانی به ناچار به سمت خرید و مصرف برنج خارجی رفته‌اند و این تعداد با توجه به افزایش روزافزون قیمت‌ها و کاهش قدرت خرید مردم، رو به افزایش است. کشاورز واردات برنج را باعث ایجاد تعادل در بازار می‌داند و اضافه می‌کند: ممکن است قیمت برنج ایرانی افزایش چندانی نداشته باشد اما تا‌کنون برنج خارجی نقش تعدیل‌کننده نرخ برنج ایرانی را داشته است، نه به این معنی که برنج خارجی تأثیری در کاهش قیمت برنج ایرانی داشته باشد. اما اجازه افزایش بیش از حد قیمت برنج ایرانی را نمی‌دهد اما واقعیت آن است که اکنون نرخ برنج خارجی به‌طور روزانه و متناسب با نرخ ارز نیمایی تغییر می‌کند.

افزایش قیمت برنج ایرانی از مرداد

درحالی‌که برنج وارداتی افزایش دوبرابری قیمت را تجربه می‌کند، پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد تولیدات داخلی هم از افزایش نرخ در امان نیستند. زمزمه‌های افزایش سه‌برابری نرخ تبدیل برنج به درخواست اتحادیه‌ شالی‌کوبی‌داران، نه ‌فقط کشاورزان را نگران افزایش هزینه تولید کرده بلکه دغدغه‌های مردم را نیز در این زمینه افزایش داده‌است. به گفته تولیدکنندگان، سال گذشته هزینه تبدیل هر کیلو شالی حدود ۳۶۰تومان بود، اما در امسال اتحادیه شالی‌کوبی استان مازندران پیشنهاد افزایش سه‌برابری این قیمت را مطرح کرده و این به معنای افزایش این قیمت به ۹۵۵تومان خواهد بود. گفته می‌شود دلیل ارائه این پیشنهاد از سوی اتحادیه شالی‌کاران به وزارت صمت و جهادکشاورزی، تورم و افزایش هزینه‌ها عنوان شده، اما کشاورزان معتقدند رقم پیشنهادی بسیار زیاد است و افزایش هزینه‌ها تا این میزان نبوده است. به گفته تولیدکنندگان برنج، چنین قیمتی درصورت تصویب، تولید برنج را نابود خواهد کرد.

نرخ نهایی، قبل از مرداد اعلام می‌شود

اعتراضات کشاورزان به نرخ درخواستی اتحادیه شالی‌کوبی و نگرانی آنها از افزایش شدید هزینه تولید باعث شد رئیس جهادکشاورزی استان مازندران در این زمینه توضیحاتی را ارائه کند. عزیزالله شهیدی‌فر در این خصوص به رسانه‌ها گفت: این مبلغ فقط در حد پیشنهاد است و فعلا تأیید یا تصویب نشده است. هر ساله اتحادیه شالی‌کوبی‌داران مبلغی را براساس گزارش هزینه‌های خود پیشنهاد می‌دهد، اما در نهایت جلسه‌ای با حضور تعزیرات، وزارت صمت، اتحادیه شالی‌کوبی‌داران و کشاورزان برگزار می‌شود تا پیشنهادهای ارائه شده مورد بررسی قرارگیرد. با توجه به آنکه فعالیت شالی‌کوبی‌داران از مردادماه آغاز می‌شود، فرصت دوماهه‌ای برای بررسی قیمت و اعلام نرخ نهایی وجود دارد و امسال نیز پس از برآورد هزینه، قیمت کارشناسی شده تا مردادماه اعلام می‌شود. به گفته رئیس جهادکشاورزی مازندران، قیمت نهایی براساس تورم اعلام شده از طرف بانک مرکزی تعیین می‌شود و خارج از عرف نخواهد بود. با وجود این تأکید شهیدی‌فر، نکته نگران‌کننده است که گرچه ممکن است با نرخ سه‌برابری پیشنهادی از سوی اتحادیه شالی‌کوبی موافقت نشود، اما به هرحال افزایش نرخ، قطعی است و این به معنی افزایش قیمت برنج برداشت امسال در بازار خواهد بود؛ قیمتی که همین امروز هم بسیار بالا و دور از توان خرید بسیاری از مردم است.