زندگی علمی دکتر محمود حسابی

به گزارش ستاره پارسی؛ محمود حسابی زاده ۳ اسفند ۱۲۸۱ در تهران – درگذشت ۱۲ شهریور ۱۳۷۱ در ژنو است.دکتر حسابی با نام اصلی محمود خان میرزا حسابی فیزیکدان، سناتور، یکی از وزیران فرهنگ در زمان سلطنت پهلوی و دکتر حسابی بنیان‌گذار فیزیک و مهندسی دانشگاهی در ایران بود.محمود حسابیاز پدر و مادر تفرشی زاده شد.دکتر محمود حسابی پدرش سودای دوری از میهن را در مدرسه کشیش‌های فرانسوی آغاز کرد. در همان زمان تعلیمات مذهبی و ادبیات فارسی را نزد مادرش فرامی‌گرفت. او قرآن و دیوان حافظ را از حفظ می‌دانست.

برخی از  اقدامات علمی  و خدمات دکتر حسابی:

_ اولین نقشه برداری فنی و تخصصی کشور (راه بندرلنگه به بوشهر)

_ اولین راهسازی مدرن و علمی ایران (راه تهران به شمشک)

_ پایه گذاری اولین مدارس عشایری کشور

_ پایه گذاری دارالمعلمین عالی

_ پایه گذاری دانشسرای عالی

_ ساخت اولین رادیو در کشور

_ راه اندازی اولین آنتن فرستنده در کشور

_ راه اندازی اولین مرکز زلزله شناسی کشور

_ راه اندازی اولین رآکتور اتمی سازمان انرژی اتمی کشور

_ راه اندازی اولین دستگاه رادیولوژی در ایران

_ تعیین ساعت ایران

_ پایه گذاری اولین بیمارستان خصوصی در ایران، به نام بیمارستان "گوهرشاد"

_ شرکت در پایه گذاری فرهنگستان ایران و ایجاد انجمن زبان فارسی

_تدوین اساسنامه طرح تاسیس دانشگاه تهران

_ پایه گذاری دانشکده فنی دانشگاه تهران

_ پایه گذاری دانشکده علوم دانشگاه تهران

_ پایه گذاری شورای عالی معارف

_ پایه گذاری مرکز عدسی سازی اپتیک کاربردی در دانشکده علوم دانشگاه تهران

_ پایه گذاری بخش آکوستیک در دانشگاه و اندازه گیری فواصل گام های موسیقی ایرانی به روش علمی

_ پایه گذاری و برنامه ریزی آموزش نوین ابتدایی و دبیرستانی

_ پایه گذاری موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران

_ پایه گذاری مرکز تحقیقات اتمی دانشگاه تهران

_ پایه گذاری اولین رصدخانه نوین در ایران

_ پایه گذاری مرکز مدرن تعقیب ماهواره ها در شیراز

_ پایه گذاری مرکز مخابرات اسدآباد همدان

_ پایه گذاری انجمن موسیقی ایران و مرکز پژوهش های موسیقی

_ پایه گذاری کمیته پژوهشی فضای ایران

_ ایجاد اولین ایستگاه هواشناسی کشور (در ساختمان دانشسرای عالی در نگارستان دانشگاه تهران)

_ تدوین اساسنامه و تاسیس موسسه ملی ستاندارد

_ تدوین آیین نامه کارخانجات نساجی کشور و رساله چگونگی حمایت دولت در رشد این صنعت

_ پایه گذاری واحد تحقیقاتی صنعتی سغدایی (پژوهش و صنعت در الکترونیک, فیزیک, فیزیک اپتیک, هوش مصنوعی)

_ راه اندازی اولین آسیاب آبی تولید برق (ژنراتور) در کشور

_ ایجاد اولین کارگاه های تجربی در علوم کاربردی در ایران

_ ایجاد اولین آزمایشگاه علوم پایه در کشور

_ تأسیس واحد تحقیقاتی صنعتی سعدایی (۱۳۶۱)

_ تشکیل و ریاست کمیته پژوهشی ایران ۱۳۶۰

استاد همچنین در زمینه تحقیق علمی‪ ۲۳‬مقاله رساله و کتاب به به چاپ رساند که در برگیرنده زمینه‌های مختلف بویژه فیزیک مدرن، واژه‌های علمی، زبان فارسی و مباحث علمی گوناگون است. تئوری بی‌نهایت بودن ذرات این دانشمند ایرانی در میان فیزیکدانان جهان شناخته شده است و نشان "کومان دوردولالژیون دونور" بزرگترین نشان علمی کشور فرانسه به همین مناسبت به ایشان اهداء شد.

جوایز و افتخارات

دکتر حسابی در سال ۱۹۹۰ به عنوان “مرد اول علمی جهان” برگزیده شد.

۱۳۴۹ - دریافت عنوان «استاد برجسته دانشگاه تهران»

۱۳۶۵ - برگزاری کنفرانس سالانه فیزیک در ایران

دریافت نشان لژیون دونور فرانسه (بالاترین نشان علمی فرانسه)

طرح تأسیس دانشگاه تهران

حسابی نخستین رئیس دانشکده فنی، پس از تأسیس دانشگاه تهران بود. در مورد نقش محمود حسابی در تأسیس دانشگاه تهران عقاید مختلف و متفاوتی وجود دارد و برای نمونه علی اکبر سیاسی در کتاب خود با نام گزارش یک زندگی طرح تأسیس دانشگاه تهران را به‌طور کامل توضیح می‌دهد و مشخص می‌شود که محمود حسابی هیچ نقشی در تأسیس دانشگاه تهران نداشته‌است.

ضیاء موحد در مصاحبه‌ای ادعای نقش دکتر محمود حسابی در تأسیس دانشگاه تهران را کذب محض می‌داند. دربارهٔ محمود حسابی غُلُوهای بسیار شده‌است، این غلوها در حدی است که عده‌ای از مقامات ایران تقاضا کرده‌اند نام ایشان را از کلیه مکان ها و مؤسسات برداشته شود. هیچ سندی وجود ندارد که محمود حسابی شاگرد اینشتین بوده‌است، به احتمال بسیار زیاد ایشان حتی یک ساعت هم شاگرد اینشتین نبوده است. دکتر محمود حسابی هیچ تعریفی هم از جهان سوم نکرده‌است. تعریفی که به وی نسبت می دهند اولین بار توسط محمدحسین پاپلی یزدی استاد دانشگاه تربیت مدرس که مدتی در دانشگاه سوربن تدریس می‌کرده‌است در فصلنامه تحقیقات جغرافیایی شماره ۶۱ تابستان ۱۳۸۰چاپ شده‌است.

گرچه باز هم عده بسیاری هستند که گفته های بالا را رد کرده و گفته اند ایشان سزاوار تمام این تقدیرها و حتی بسیار بیشتر از آن نیز هستند و مصاحبه های بسیاری با پسر ایشان (ایرج حسابی) شده و او نیز از پدرش بسیار دفاع کرده که شنیدنی است.

در گذشت

در سال ‪ ۱۳۶۶‬در کنگره ‪ ۶۰‬سال فیزیک ایران که به مناسبت بزرگداشت استاد برگزار شد ازخدمات دکترحسابی به عنوان پدر فیزیک ایران قدردانی به عمل آمد. محمود حسابی در ۱۲ شهریور سال ۱۳۷۱ هجری شمسی هنگام معالجه بیماری قلبی در بیمارستان دانشگاه ژنو درگذشت. آرامگاه (خانوادگی) وی در شهر تفرش قرار دارد.

زمان کمی بعد از مرگ دکتر حسابی در سال ۱۳۷۲، خانه او تبدیل به موزه ای شد که در آن وسایل شخصی، مدارک علمی و تحصیلی، نشان‌ها و تقدیرنامه‌ها و عکس های قدیمی و متن نطق‌ها و نوشته‌ها، از جمله پژوهش های مربوط به بی نهایت بودن ذرات، در آن به نمایش گذاشته شده است. این موزه در خیابان تجریش - خیابان مقصودبیک قرار دارد.