شهردار تهران در دستور خود معاونت اجتماعی شهرداری را به تامین حداقلی های زندگی برای خانواده کودکان زباله گرد موظف و از سوی دیگر دستور جذب مشارکت مردم را در این امر اجتماعی هم صادر کرده بود. اما آیا این بخشنامه ها و دستورات شهردار قابلیت اجرایی در شهری را دارد که مردمش با مشکلات اقتصادی کشتی می گیرند و هر روز ضربه فنی می شوند؟

کامیل احمدی، پژوهشگر و مردم شناس در گفتگو با خبرنگار اجتماعی رکنا تاکید کرد: بخشنامه ای که شهردار تهران در خصوص منع زباله گردی کودکان ابلاغ کردند بر اساس مکانیزم گزارش دهی است و توسط 137 اعلام می شود. به گفته شهرداری اگر شهروندان کودکان زباله گردی دیدند می توانند با 137 تماس بگیرند تا فارغ از ملیت این کودکان مورد حمایت شهرداری قرار گیرند.

تصمیم درست شهرداری برای استفاده از انجمن های مردم نهاد

وی افزود: شهرداری اعلام کرده که در مرحله اول به پیمانکار تذکر داده می شود و در مرحله بعد احتمال دارد که قرارداد او با شهرداری فسخ شود. این بخشنامه ۸ بندی صادر شده ولی طرح مستند و جزییات آن تا به کنون در دسترس نیست که مشخص کند مراحل حمایت از این کودکان در چه سطحی است. تصمیم شهرداری برای حذف کودکان از چرخه زباله گردی خبری خوب و مثبتی است. حرکت مثبت تر این است که شهرداری قرار است با پیمانکاران متخلف تا مرز فسخ قرارداد برخورد کند. طرح شهرداری باید علنی و مطالعه گردد ولی سوال بنیادین، این است که کودکان چه سرنوشتی پیدا می کنند و حمایتگری از آنها چگونه اتفاق می افتد؟ در صورت اجرایی شدن محو کامل کودکان زباله گرد از چرخه پر سود این تجارت با بیش از 4هزار کودک زباله گرد می خواهند چه کنند؟ در این طرح سن کودکی تا ۱۸ سالگی تعیین شده یا کودکان طبق قوانین کار می توانند از ۱۵ سال به بالا تحت شرایط های و به شکل پاره وقت استخدام شوند؟

اگر می خواهند برای کودکان کار جایگزین در نظر بگیرند، مشکل این است کار کودکان طبق قانون ممنوع است. اگر کودکان را می خواهند به کشور خود بازگردانند که آنها را با مشکل روبرو خواهند کرد. باید منتظر بمانیم که جواب این سوالات در طرح نامه شهرداری مورد مطالعه قرار گیرد‌.

این پژوهشگر با بیان این که طرح ممنوعیت زباله گردی کودکان گفت: نامه ای که شهردار تهران ابلاغ کرده است، تاکید شده است از کمک و مشاوره انجمن های مردم نهادی که در این مورد تجربه و دانش دارند استفاده شود. این تصمیم قطعا بسیار خوب است و نتایج خوبی را در پی خواهد داشت. در این طرح های اجتماعی همچنین باید از نظرات و دیدگاه شهروندان که مستقیما عوارض می پردازند و در انتخابات به شورای شهر رای میدهند نیز اظهار نظر خواست.

رفتن کودکان زباله گرد از خیابان به محیط های کارگاهی تفکیک زباله

کامیل احمدی با اشاره به این که این طرح تا علنی نشود، صحبت کردن و راست آزمایی تخصصی در مورد آن سخت است، افزود: یکی از تبعاتی که ممکن است داشته باشد این است که پیمانکاران کودکان را از سطح شهر، زباله گردی و جمع آوری زباله گردی به مراکز تفکیک یعنی گودها، گاراژها و... می برند و آنها را در محیط های بسته به شکل کارخانه ای و مکانیکی مجبور به تفکیک زباله خشک می کنند که این شرایط برای کودکان بدتر است. پس حقیقت همیشه در این زباله گردی که تجارت عظیمی است، یک راه فراری برای پیمانکاران و اربابان وجود دارد. صرف ندیدن کودکان زباله گرد در خیابان به معنای محو کامل کودک زباله گرد نیست زیرا کودک در بخش های دیگر زباله گردی مانند تفکیک زباله و کارگاه های بازیافت پلاستیک به کار گرفته شده و احتمال دارد شرایط در محیط های کارگاهی به مراتب بدتر از زباله گردی در خیابان باشد. شواهد تازه هم اکنون حاکی از آن است که اربابها در اثر فشار برخی از شهرداری ها بر پیمانکارانشان کودکان را در مراکز تفکیک زباله که در حقیقت همان محل زیست آنان نیز هست در مناطق جنوب شهر تهران از قبیل امین آباد، محمود آباد، غنی آباد و خلازیر به تفکیک زباله ها که توسط زباله گردان بالغ تر جمع آوری شده گمارده و از آوردن آنان به مناطق خوداری می کنند تا جو کنونی تغییر و عادی شود.

سلب امنیت عمومی از کودکان زباله گرد

وی در پاسخ به این سوال که در این کارگاه ها چه آسیب هایی کودکان را تهدید می کند؟ گفت: این کارگاه ها زیرزمینی نیستند و از لحاظ حقوقی معنای کارگاه زیرزمینی متفاوت است. وقتی کودکان زباله گرد و دیگر کودکان وقتی به کارگاه های تفکیک زباله یا کارگاه های بازیافت پلاستیک وارد می شوند، در یک سیستم مکانیزه شده ای قرار می گیرند که به مراتب برای سن و سال، جثه و روحیه این کودکان بسیار خطرناک تر است. کار تفکیک شکل و ماهیت تقربیا مکانیکی دارند و کودکان در ساعت های طولانی یک کار مستمر، مداوم و مدون را انجام می دهند و تبعات جسمی، روانی و فیزیکی برای آنها به وجود می آورد.

کامیل احمدی افزود: در این محیط ها بدرفتاری ها یا رفتارهای کنترل نشده ای که از چشم جامعه دور می ماند. در صورت بروز بد رفتاری و یا هر گونه تعرض در فضای عمومی شهر و سرچهارراه ها حساسیت شهروندان را معمولا در پی می آورد و باعث نوعی امنیت عمومی برای کودکان می شود. در این کارگاه ها محتمل است که این امنیت از کودکان کار و زباله گرد سلب می شود.

منبع:رکنا