بیخانمان یا بیسرپناه به کسانی گفته میشود که خانه و سرپناهی دائمی برای زندگی و آسایش ندارند.افراد بیخانمان اغلب از داشتن و حفظ مسکن مناسب، امن، ایمن و متعارف محروماند.تعریف قانونی بیخانمانی در کشورهای مختلف یا در حوزههای قضایی یک کشور واحد متفاوت است.واژه بیخانمان را میتوان در مورد افرادی به کار برد که اقامت شبانه آنها به یکی از این شکلهاست: پناهگاه بیخانمانها، خانه امن در برابر خشونت خانگی، اقامت بلندمدت در مسافرخانه، خودرو، املاک تصرفشده، جعبههای مقوایی، شهرکهای مملو از چادر، سرپناههای برزنتی ساخته شده از مواد دورریختنی یا هر شکل دیگری از مسکن سرهمبندیشده. بر مبنای تعریف خیریه ملی بیخانمانهای بریتانیا، خانه صرفاً یک فضای فیزیکی نیست بلکه علاوه بر این ریشهها، هویت، احساس امنیت و حس تعلق را در فرد ایجاد میکند و مکانی برای بهزیستی عاطفی است.
این روزها بار دیگر مسئله «جای خواب» به تیتر اول رسانهها بدل شده است و «اتوبوس خوابی» تهرانیها به یکی از مسائل مورد توجه مردم، مسئولین و البته رسانهها بدل شده است.
ماجرا از گزارش تجارت نیوز آغاز شد. عاطفه محمودی در گزارش خود سراغ اتوبوس خوابی به عنوان یکی از پدیدهها شب تهران رفت، پدیدهای که کمتر مورد توجه بود.
بر اساس این گزارش ۱۲ هزار تا ۲۵ هزار تومان هزینه یک شب بیآرتی خوابی در تهران است و مستاجران شبانه بیآرتیهای تهران گاه باید چند باری بیدار و از اتوبوس پیاده شوند. بیآرتی خوابها عموما کار و بار دارند، اما نه کاری که بتوانند با آن اجاره خانه دهند. با این همه همین خانه ارزان برایشان در ماه ۳۶۰ هزار تا ۷۵۰ هزار تومان خرج دارد.
یکی از رانندههای بیآرتی خط تجریش راه آهن میگوید: «اینجا بهتر از خط آزادی-تهرانپارس است. اتوبوسهای آنجا به درد نخور و سرد است. همه طور آدم اینجا میخوابند حتی کودک ۱۲ ساله.»
در این سالها فشار اقتصادی بسیاری را به حاشیه نشینی وا داشته است ولی حالا به نظر میرسد که بخشی از مردم حتی دیگر توان حاشیه نشینی را هم ندارند و به اتوبوس خوابی پناه میبرند. بازخوانی گزارش اتوبوس خوابی به ما نشان میدهد که بخش قابل توجهی از اتوبوس خوابها شاغلانی هستند که شغل آنها برای اجاره کردن یک اتاق هم کافی نیست.
از بیگناهی اتوبوسرانی تا واکنش اعضای شورای شهر تهران
مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی شهرداری تهران در واکنش به اخبار اتوبوس خوابی در سطح شهر تهران ضمن اعلام بیتقصیری اتوبوسرانی در شکلگیری چنین پدیدهای به رسانهها گفت: این پدیده به شدتی که عنوان شده، نیست و از گذشته نیز شاهد خوابیدن معتادان روی صندلی اتوبوس بودهایم.