روغن کرچک از دانه های گیاه کرچک به دست می آید که بومی نواحی گرمسیری آفریقا و آسیا است. روغن کرچک می توان آن را به طور مستقیم با پنبه روی پوست مالید. روغن کرچک استفاده از آن نسبتا بی خطر است و ایجاد حساسیت و اگزما نمی کند. روغن کرچک اثرات جانبی آن بر بعضی افراد پس از استفاده روی پوستشان، بندرت گزارش شده است.
به نظر می آید که این روغن گیاهی اثرات ضد حساسیت و التهاب، ضد میکروب، مرطوب کنندگی و چند فایده دیگر داشته باشد. این روغن بظاهر مایعی کدر یا نیمه شفاف با رنگی زرد است که کار آیی بسیاری در خانه داری نیز دارد؛ از جمله در برخی مواد تمییز کننده و حتی در نقاشی ساختمان از آن استفاده میشود.
روغن کرچک برای مداوای برخی بیماریها و خصوصا ناراحتی های گوارشی هم به کار می رود. این روغن در روده کوچک به اسید ریزینولئیک تجزیه می شود که هضم غذا را در روده ها سرعت می دهد. گذشته از آن تحقیقات نشان داده است که روغن کرچک مزایای بسیاری برای پوست صورت و بدن دارد.
اسید ریزینولئیک موجود در آن قدرت جذب پوست را بالا برده، به افزایش جذب مواد غذایی توسط پوست کمک میکند. گاهی در درمان انواع بیماریهای پوستی از جمله پسوریاسیس و آکنه نیز به کار می رود. همچنین بنابر شواهدی گزارش شده است که این روغن باعث افزایش رشد موها می شود؛ البته هنوز شواهد علمی برای اثبات آن وجود ندارد.
به دلیل دارا بودن ریزینولئیک اسید و چندین اسید چرب دیگر، این روغن می تواند به عنوان یک محصول مراقبت از پوست، خصوصا برای پوست صورت نیز مفید باشد.
*خواص و مزایای استفاده از روغن کرچک
ده خاصیت این روغن برای پوست صورت و بدن و نحوه استفاده از آن به شرح زیر است:
۱- درمان آکنه و جوشهای پوستی
خواص ضد میکروبی و ضد التهابی این روغن، آن را از ترکیبات مفید برای کاهش آکنه و جوشهای پوستی قرار داده است. اسید ریزینولئیک موجود در آن می تواند از رشد باکتری هایی جلوگیری کند که باعث آکنه می شوند.
2- موثر در نرمی و زبری پوست
روغن کرچک غنی از اسیدهای چرب فراوانی است که می توانند نرمی و لطافت پوست صورت را افزایش دهند.
۳- یکدست کردن رنگ پوست صورت
اسیدهای چرب موجود در این روغن رشد بافتهای سالم پوست را زیاد می کنند و مصرف آن در درمان رنگ پوست غیر یکدست و لکه ها مفید خواهد بود.
۴-مناسب برای پوستهای حساس
این روغن به دلیل خاصیت کومیدوژنیک (نوعی ضد چربی که باعث ایجاد دانه های سرسیاه روی پوست و به ویژه بینی می شود) منافذ پوست را باز میکند و مصرف آن نه تنها برای پوستهای حساس مناسب است بلکه تعداد دانه های سرسیاه را کاهش می دهد.
۵- جایگزینی ارزان برای محصولات پوستی
مراقبت از پوست با استفاده از روغنها و کرمهای پوستی آماده در بازار، خصوصا کرمهای مخصوص پوست صورت بسیار گران و پر هزینه است اما روغن کرچک در عین ارزانی، تعداد زیادی از خواص کرمهای پوستی از جمله خاصیت رطوبت دهی و نرم کنندگی پوست را داراست.
6- ضد التهاب و پف کردگی
اسید رزینولئیک موجود در روغن کرچک خواص ضد التهابی دارد و در درمان تحریکات پوستی بسیار مفید است.
۷- خواص ضد میکروبی
این خاصیت روغن کرچک با جلوگیری از ایجاد و پراکنده شدن پاتوژنها (عوامل بیماریزا) باعث حمایت پوست در برابرعفونتهای باکتریایی می شود.
۸- خاصیت نرم کنندگی
روغن کرچک حاوی تری گلیسیرید است که باعث نرم شدن پوست می شود و در درمان خشکی پوست بسیار موثر است.
۹- آبرسانی و رطوبتدهی به پوست
این روغن دارای خواص مرطوب نگهدارندگی است یعنی می تواند رطوبت هوا را بگیرد و جذب پوست کند و به این ترتیب پوست را هیدراته (آبدار) نگه دارد.
۱۰- خاصیت تمییز کنندگی
تری گلیسیرید موجود در روغن کرچک در پاک کردن کثیفی و آلودگی های روزانه پوست بسیار مفید است و پس از زدودن آلودگی ها منافذ پوستی را برای تنفس بهتر پوست باز می کند. همچنین می تواند برای پاک کردن مواد آرایشی از روی پوست، جایگزین پاک کننده های شیمیایی شود.
*نحوه استفاده از روغن کرچک
جذب کامل روغن کرچک توسط پوست، زمانبر است، اما می توان با رقیق کردنش توانایی پوست را در جذب آن افزایش داد. در این صورت می توان روغن کرچک را با اضافه کردن روغنهای دیگر مانند روغن زیتون یا روغن بادام رقیق کرد. مطابق نظر کارشناسان بهتر است این روغنها را به نسبت مساوی با هم مخلوط کنید.
*عوارض جانبی
درعین اینکه از نظر سنتی برای روغن کرچک خواص بیشماری قائل شدهاند، مهم است بدانید که از نظر علمی بسیاری از این خواص به طور قاطع اثبات نشده و بیشتر جنبه تجربی دارد. بنابراین ممکن است استفاده از آن در بعضی افراد ایجاد واکنشهای آلرژیکی ایجاد کند که کهیر و بثورات پوستی، تورم و یا خارش از متداول ترین اثرات جانبی آن محسوب میشوند.
علاوه بر اینکه لازم است ابتدا مقدار بسیار کمی از آن برای اطلاع از حساسیت روی پوست آزمایش شود، در صورت بروز هر گونه واکنش آلرژیک نیز باید بلافاصله به پزشک مراجعه کرد تا درمان و مراقبتهای پزشکی برای جلوگیری از مشکلات بهداشتی و سلامتی در این زمینه صورت گیرد.